Soms is het lastig om nietsvermoedende medeburgers uit te leggen waarom Vrijschrift vindt dat de handhaving van de "intellectuele eigendomsrechten" (wat op zichzelf alweer een onjuiste term is, maar goed) uit de hand aan het lopen is. Maar dan is er altijd weer een (vermeende) rechthebbende die een handje wil helpen. Zo ook
Thomson-Reuters, die
George Mason University, de maker van de open source
Firefox extensie
Zotero heeft
aangeklaagd wegens een vermeende inbreuk op haar auteursrecht op
EndNote.
EndNote is een in academische kringen populair pakket om referenties naar wetenschappelijke publicaties mee te beheren. Want wie ontleent zonder te refereren pleegt plagiaat, wat een doodzonde is in wetenschappelijke kringen (en daarbuiten gelukkig ook). Zotero biedt soortgelijke functionaliteit, maar dan als een handige extensie van Firefox en ondersteunt ook nog Linux. Zotero is zoals alle open source software niet alleen vrij, maar ook gratis terwijl EndNote voor studenten al zo'n
€ 90,59 kost en andere versies een veelvoud hiervan. Pijnlijk voor Reuters Thomson natuurlijk, zo'n scherpe concurrentie op de prijs.
Sinds kort ondersteunt Zotero ook de conversie van EndNote bestanden naar Zotero's eigen bestandsformaat. En nu lijkt Reuters Thomson een kans geroken te hebben, zij stelt dat dit uitsluitend mogelijk is door middel van reverse engineering van EndNote. En de End User License Agreement (EULA) van EndNote zou dat verbieden.
Een korte blik in de EndNote EULA bevestigt het verbod op reverse engineering:
2. RESTRICTIONS. End User may not modify, translate, decompile, reverse engineer, retransmit in any form or by any means (electronic, mechanical, photocopied, recorded or otherwise), resell or redistribute the Product, or any portion thereof, without the prior written consent of ResearchSoft. Except as expressly set forth in this Agreement, End User may not make any use of the Product.
Nu is dit een EULA volgens het recht van de Amerikaanse staat Pennsylvania en heb ik werkelijk geen idee of men daar het fenomeen reverse engineering kent, maar in Nederland zal vrijwel iedere jurist je glazig aankijken. De enkele hyperspecialist die iets van het auteursrecht op software weet zal over artikel 45m Auteurswet beginnen, wat een (zeer beperkt) recht tot decompilatie van software behelst. De (automatiserings)vakterm reverse engineering behelst veel meer, op basis van eenvoudige observatie van software kan ook veel afgeleid worden over de inwendige werking. Op grond van artikel 45l Auteurswet is dat nu juist wel onbeperkt toegestaan:
Hij die bevoegd is tot het verrichten van de in artikel 45i bedoelde handelingen, is mede bevoegd tijdens
deze handelingen de werking van dat werk waar te nemen, te
bestuderen en te testen teneinde de daaraan ten grondslag
liggende ideeën en beginselen te achterhalen.
Maar daar gaat het allemaal niet om, gelijk hebben en gelijk krijgen zijn zowel in de Verenigde Staten als in Nederland verschillende zaken. Het punt is dat ook medewerkers van een universiteit niet aangeklaagd willen worden door een grote media-organisatie, dat leidt altijd tot vragen van de eigen organisatie. Voor de rechter staan wil niemand, behalve sommige advocaten en ook die zijn beroepshalve verplicht dat te vermijden. Van dit soort excercities gaat dreigende werking uit, ongeacht wie er uiteindelijk wint. Vooralsnog ga ik er van uit dat de makers van Zotero niet in de binaries van EndNote hebben zitten wroeten en dat dit een ordinaire poging van Reuters Thomson is om een concurrent uit te schakelen. Een poging die gedoemd is te mislukken, de broncode van Zotero is vrij beschikbaar. En laten we duimen voor George Mason University.