De farmaceutische industrie misbruikt octrooien om medicijnen te kunnen uitmelken tegen exorbitante prijzen, verklaarde Dr. Huub Schellekens, hoogleraar aan de universiteit van Utrecht, gisteren, 11 augustus, in een uitgebreid interview in De Volkskrant (alleen voor abonnees).
Aanleiding zijn de hoge prijzen voor de medicijnen voor de ziektes van Pompe en Fabry, mogelijk worden deze kosten in de toekomst niet meer vergoed.
Volgens Schellekens kost de productie van het medicijn van Pompe een
paar duizend euro per patient per jaar. De farmaceutische industrie
vraagt er een half miljoen per jaar voor. Niet terecht volgens
Schellekens, omdat patientenonderzoek bij weesgeneesmiddelen goedkoper
is door de kleine groep die onderzocht wordt. Schellekens geeft
voorbeelden van medicijnen die honderd keer te duur verkocht worden.
De Volkskrant vroeg de professor hoeveel we in Nederland per jaar aan
medicijnen uitgeven. Dat ligt volgens Schellekens in de orde van
grootte van 10, 12 miljard. "Het is de snelst stijgende post binnen de
zorgsector. Altijd hoor je dat de kostenstijging in de zorg door de
veroudering komt, maar dat is een vreselijk misverstand. (...) Een groot
deel van dat geld besteden bedrijven aan bescherming van hun exclusieve
positie. Als je dat kapitaliseert schat ik dat wij, consumenten, een
miljardje of 5, 6 te veel betalen."
Schellekens betoogt dat de bescherming door octrooien niet langer te
verdedigen is. "Ze zijn immoreel omdat ze medicijnen voor het grootste
deel van de wereldbevolking onbereikbaar maken."
Hij bepleit geen octrooien meer te verlenen op medicijnen, de prijzen
zullen dan met wel 80 procent zakken. Volgens zijn inschatting "bespaart
de wereld minimaal 400 miljard euro, meer dan genoeg voor fundamenteel
en op duurzaamheid gericht onderzoek naar nieuwe medicijnen."
Schellekens verdedigt hiermee dezelfde ideeën als naar voren gebracht zijn door Nobelprijswinnaar economie Joseph Stiglitz, senator Bernie Sanders (Verenigde Staten) en organisaties als Knowledge Ecology International en Health Action International (Europe).
Schellekens zou graag het Europees Hof in Straatsburg het octrooi op het
Pompe-medicijn nietig laten verklaren omdat de prijs van een half
miljoen per patient per jaar immoreel is.
Zoals we zien aan bijvoorbeeld ACTA, komt het toetsen van intellectueel
eigendom aan fundamentele rechten steeds vaker voor. De reden hiervoor
is dat intellectueel eigendom steeds indringender wordt. Een lastige
toets. Het verlenen van een dwanglicentie zou in dit geval praktischer kunnen zijn.
Hoewel de besparingen enorm kunnen zijn, en het de toegang tot
medicijnen veilig kan stellen, merkt Schellekens dat politici niet
geinteresseerd zijn in de rol van octrooien. De farmaceutische industrie
heeft een ongekend sterke lobby.