Een voorgenomen handelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada (CETA) bedreigt internet, gezondheid en democratie. Het verdrag bevat een 'internationale investeerder versus staat' arbitragebepaling, die multinationals het recht geeft om landen aan te klagen voor internationale arbitragetribunalen. Het CETA-verdrag stelt deze arbitragetribunalen boven de hooggerechtshoven van Europa en Canada.
Democratie omzeilen
Door arbitragebepalingen kunnen
multinationals landen aanklagen indien wetgeving hun niet bevalt.
Sigarettenfabrikant Philip Morris klaagde Australië aan nadat het land
een wet aannam die het gebruik van logo's op verpakkingen beperkte en
meer ruimte creëerde voor gezondheidswaarschuwingen. Nadat het
Australische hooggerechtshof Philip Morris geen gelijk gaf begon de
sigarettenfabrikant een arbitragezaak. Australië besloot daarop geen
verdragen meer te ondertekenen met internationale investeerder versus
staat arbitragebepalingen.
De EU en Canada onderhandelen sinds
2009 over de Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA). De
onderhandelingen over het verdrag vinden achter gesloten deuren plaats,
de ontwerpteksten zijn geheim. Het bestaan van de arbitrageclausule is
onthuld door de website bilaterals.org
en Kriton Arsenis, een lid van de Commissie milieubeheer,
volksgezondheid en voedselveiligheid van het Europese Parlement. Arsenis
bekritiseert de arbitragebepaling als een gemakkelijke weg om de democratie te omzeilen.
Belangenverstrengeling
Multinationals
zien aanpassingen van wetgeving die hun winsten kunnen verminderen als
onteigening en eisen daar hoge schadevergoedingen voor. De laatste jaren
is door arbitragetribunalen het begrip onteigening steeds verder
opgerekt. Advocaten adviseren multinationals over
investeringsconstructies, maar deze advocaten en hun kantoorgenoten
treden ook op als arbiters in arbitragetribunalen. Er is dus sprake van
belangenverstrengeling.
Hervormingen blokkeren
Dit heeft
negatieve gevolgen voor innovatie en internet. Het handelsverdrag met
Canada zal het mogelijk maken dat multinationals met miljardenclaims
wetsveranderingen tegenhouden en oude bedrijfsmodellen overeind houden.
Hervormingen van het auteurs- en octrooirecht komen hierdoor in gevaar.
Een
van de grote problemen waar het internet mee kampt is een overmatige
handhaving van het verouderde auteursrecht. Filteren, blokkeren en het
verbieden van links tasten het functioneren van het internet aan. CETA
zal multinationals de mogelijkheid geven noodzakelijke hervormingen
onderuit te halen.
Informatie over internationale investeerder versus staat arbitragebepalingen in ander handelsverdrag (goede inleiding):
Brewing Storm over ISDR Clouds: Trans-Pacific Partnership Talks, Part I, Part I
(als persbericht)
