Onderdeel van de voorstellen van Eurocommissaris Oettinger (u weet wel, die van de Digitale Agenda, die voorstanders van netneutraliteit "jihadisten" noemde) is een nieuw intellectueel recht op nieuwsberichten. Bijgenaamd de Google Tax (een wat ongelukkige bijnaam) komt het er op neer dat wie een hyperlink naar een nieuwsbericht combineert met een samenvatting van dat nieuwsbericht een vergoeding aan het nieuwsmedium verschuldigd zou zijn.
Nu zijn wij bij Vrijschrift principieel al geen voorstander van het creeëren van nieuwe intellectuele rechten omdat deze vormen van imaginaire eigendom in de praktijk een disproportionele inperking van de uitingsvrijheid blijken te worden. Maar dit voorstel is wel weer bijzonder onverstandig en wel om de volgende redenen:
- De informatie-economie heeft een fundamentele schaarste: aandacht en dus niet inhoud. Wie drempels opwerpt om aandacht te krijgen maakt het zichzelf alleen maar moeilijker. Wat in de praktijk al is aangetoond in zowel Spanje als Duitsland, waar dit soort rechten al eerder geïntroduceerd zijn en vooral schadelijk bleken voor de pluriformiteit van de media: kleine partijen waren niet interessant genoeg voor zoekmachines om licentie-contracten mee af te sluiten en werden in diensten als Google News niet meer genoemd.
- Het staat haaks op een uitzondering op het auteursrecht die een aantal lidstaten al hebben: het overnemen van nieuwsberichten, mits niet integraal en met bronvermelding, zoals wij in Nederland al kennen. En de achterliggende redenering was altijd dat het verspreiden van nieuws een breder algemeen belang dient dan het auteursrecht van de betrokken rechthebbenden.
- De duur van dit recht zou twintig jaar zijn. U leest het goed: twintig jaar voor nieuwsberichten. Zelfs al zou de klassieke redenering dat nieuwsmedia hun investeringen terug moeten verdienen opgaan, dan nog kan niemand met droge ogen beweren dat oud nieuws een belangrijke inkomstenbron is.
- In het voorstel worden uitgevers automatisch de partijen die mogen licenseren namens de betrokken journalisten. Het bevoordeelt dus uitgevers boven (veelal free-lance) journalisten die het toch al moeilijk genoeg hebben en die op deze manier zelfs niet meer hun eigen portfolio online mogen zetten zonder toestemming van de uitgever.
